
KRAAK FEST 25 HIGHLIGHTS: Michaela Turcerová
Na in verschillende bands en projecten gespeeld en gecomponeerd te hebben, wendt Michaela Turcerová zich tot haar trouwe altsax om, naar eigen zeggen, een soort 'persoonlijke hyperwereld' te creëren. De Slowaakse artieste, momenteel woonachtig in Kopenhagen, gebruikt de saxofoon op innovatieve wijze en creëert vervormde, minimalistische ritmische patronen die lijken op het geluid dat je krijgt wanneer een kat de afstandsbediening vindt en door de tv-kanalen begint te zappen. Gelukkig konden we haar uitgebreid over haar proces vertellen, wat ons een glimp gaf van een werkelijk bijzondere artiest van meerdere kalibers.
Hoe lang woon je al in Kopenhagen? Hoe bevalt de stad je? Bevalt de muziekscene je daar?
Ik woon nu bijna 5 jaar in Kopenhagen en voordat ik hierheen kwam, had ik al veel gehoord over de Scandinavische muziekscene en ook over het Rhythmic Music Conservatory – een vrij unieke genre-vrije school in Kopenhagen, als smeltkroes voor jonge muzikanten die geïnteresseerd zijn in creatieve muziek. En het klopte: ik heb hier een enorme hoeveelheid inspirerende artiesten ontmoet en beluisterd, met hun originele, eindeloos nieuwsgierige, creatieve, provocerende of radicale werk. Dat heeft zeker mijn muzikale expressie gevormd en me geholpen om te ontdekken waar ik echt thuishoor en waaraan ik kan bijdragen.
Mijn kijk op de stad, en op wonen in het buitenland in het algemeen, verandert echter elk jaar. Het is natuurlijk een heel ander verhaal om te stoppen met studeren aan de instelling en me met de praktische kant te moeten bezighouden. Ik voel me elke keer weer sentimenteel als ik terugga naar Slowakije, daarom probeer ik er meer muzikale activiteiten te plannen, zodat ik mijn familie kan bezoeken en kan wandelen. Maar voorlopig denk ik dat ik hier in Kopenhagen genoeg inspiratie opdoe. Ik heb het geluk dat ik veel verschillende originele muziek speel, mijn eigen muziek, of samen met mijn vrienden creëer, deel uitmaak van een sterk netwerk, een bijdrage lever aan de doe-het-zelfcultuur en de taal beter leer spreken. Ik reis veel naar het buitenland, waardoor ik de terugkeer naar een rustigere en kalmere sfeer in de stad, die zich zo nu en dan voordoet, nog meer waardeer.
Wanneer ben je begonnen met saxofoon spelen? En wanneer ben je daarmee je eigen taal gaan ontwikkelen?
Ik ben op 13-jarige leeftijd overgestapt op de altsaxofoon en heb relatief veel "trainingen" gevolgd. Hoewel ik klassieke compositie studeerde, beschouwde ik mezelf altijd in de eerste plaats als een instrumentalist met creatieve neigingen, dus besteedde ik het grootste deel van mijn oefentijd en het werken aan muziek met mijn instrument, eerst tijdens mijn afstuderen aan de klassieke muziek, later met mijn jazzstudie. Ik wilde, en wil nog steeds, meer weten, en die omslag vond plaats toen ik kennismaakte met nieuwe muziek, avant-gardestromingen en geïmproviseerde muziek. Het luisteren naar en bestuderen van muziek van componisten, improvisatoren en instrumentenbouwers, die zich toeleggen op de ontwikkeling van hun eigen klankvocabulaire en die mogelijk in een open situatie gebruiken, vind ik fascinerend. Dus in plaats van het bekende culturele en muzikale gedrag, is er een nieuwsgierigheid die naar het onbekende leidt, om een diep persoonlijk klankuniversum te ontdekken en te cultiveren. Dat is zowel aantrekkelijk als zeer uitdagend. Rond de tijd dat ik in Kopenhagen aankwam, voelde ik de behoefte om methoden voor mijn instrumentale ontwikkeling opnieuw uit te vinden. Ik probeerde me alleen te concentreren op wat ik echt interessant vond om te spelen, ik probeerde verschillende oefeningen te maken rond slechts één fenomeen (bijvoorbeeld boventonen of multifonie) en eindeloze variaties van mijn favorieten te creëren. Simpel gezegd, ik probeerde gewoon echt geïnteresseerd, of bijna vermaakt, te zijn tijdens het spelen. Eerst vertaalde ik mijn ontdekkingen naar partituren voor grotere ensembles, en pas twee jaar geleden besloot ik te werken aan muziek voor solo-instrumenten. Mijn oren wilden dolgraag ontsnappen aan het traditionele timbre van de saxofoon, en ik neigde meer naar "fysiekheid", in tegenstelling tot "conceptualiteit". Geleidelijk aan kwam ik in de opstelling terecht met een demper en toetsenklemmen, waardoor ik de klankkast van het instrument op ongewone manieren kon benaderen, terwijl ik versterking als een belangrijk onderdeel van het hele proces verkende.

Hoe was de ervaring met het opnemen van je eerste soloalbum? Wat kunnen we in de toekomst van je verwachten?
Het was een heel langzaam kristallisatieproces, met veel enthousiasme en gedetailleerd werk waar ik van hou, maar ook veel vragen en twijfels. Gelukkig kreeg ik enorm veel steun van mensen om me heen, zoals de openheid van oren van Simon Wetterstrøm Mariegaard, die het opnam, en Adam Badí Donoval, die het mixte en een nieuwe dimensie aan het album gaf, mijn partner Asger, die betrokken was bij de kleinste microbeslissingen, en natuurlijk Jakub Juhás van het label mappa, dankzij wiens werk de muziek nu te horen is. Ik heb talloze ideeën waar deze muziek zich kan ontwikkelen – van grootschalige formaten, zoals een fysiek gereconstrueerde saxofoon met drie keer zoveel nieuwe toetsen, de ontwikkeling van een op maat gemaakt versterkingssysteem dat ik in de toekomst op verschillende instrumenten zou kunnen gebruiken, de absolute transformatie van de body van het instrument tot een percussief, monsterlijk organisme, of het uitbreiden van dit hele systeem naar een grotere groep muzikanten. Maar nu concentreer ik me op de kleinschalige ideeën – ik probeer me te concentreren op het live-spelformat, het leren over het geluid, proberen gefocust en zo scherp mogelijk te zijn in de uitvoering van mijn ideeën, creatief gebruik van feedback, allemaal in samenwerking met Simon.
In je muziek lijk je een echte ontdekkingsreiziger te zijn die nieuwe manieren vindt om met de saxofoon te interacteren. Zou je jezelf op elk niveau avontuurlijk beschouwen?
Hm, ja, ik denk dat ik zowel in mijn muziek als in het leven buiten de muziek sporen van avontuur en doorzettingsvermogen zie. Ik hou van het onbekende, uitdagingen op de lange termijn, leren, ontwikkeling, speelsheid, en ook adrenaline.
Er staan een aantal geweldige posters, foto's en video's op je website! Vertel er eens wat meer over. Op welke manier – als dat al zo is – is je visuele werk gerelateerd aan je sonische verkenningen?
Dankjewel! Vroeger dacht ik dat het veel meer met elkaar verbonden was, en op een gegeven moment werkte ik directer met beelden in mijn muziek – meer impliciet in grafische partituren voor ensembles, of nog letterlijker met het vertalen van concrete geometrische vormen naar geluid. Ik denk dat ik daar vanaf ben gestapt en nu is de meest aansprekende benadering van muziek voor mij het luisteren zelf en de fysieke kant die ik al noemde. Hoewel ik nog steeds graag mijn eigen handgeschreven partituren teken, maar alleen vanwege die grafische kwaliteit ervan. Nu waardeer ik het enorm dat ik een intuïtieve, niet-muziekgerelateerde hobby in mijn leven heb :)

Michaela en haar dreunende sax zullen KRAAK Fest op 25 maart 2019 opluisteren in Het Bos, Antwerpen.